Không có điều gì là tốt hay xấy, nhưng chính suy nghĩ đã khiến chúng trở nên tốt hoặc xấu.
WILLIAM SHAKESPEARE (1564-1616)
Người sáng suốt chính là người tin vào lẽ Trời
Thời Tây Hán, có một viên quan tên là Vu Công. Ông là một viên quan chính trực, mỗi lần xét xử ông đều xử án theo phép nước, đối với mọi người ông đều đối đãi rất khoang dung, lương thiện.
Ở quận Đông Hải lúc đó có một quả phụ rất hiếu thuận với cha mẹ chồng. Sau khi chồng chết, cô một mực thủ tiết ở vậy khi tuổi vẫn còn trẻ, không con cái, nhưng cô vẫn hiếu thuận phụng dưỡng mẹ chồng, chưa từng thay đổi. Mẹ chồng cũng rất thương con dâu, muốn cô tái giá, nhưng cô nhất định không làm như vậy. Người mẹ chồng cho rằng cái thân đã già lại còn nghèo khổ của bà đã liên lụy đến cô nên bèn treo cổ tự tử, bà hy vọng con dâu có thể bớt gánh nặng mà tìm nơi nương tựa.
Nhưng con gái của bà lại tưởng rằng cô con dâu đã sát hại bà nên đến quan phủ kiện cáo. Quan phủ liền sai người đến bắt người con dâu đó lại. Không có gì chứng minh mình vô tội, quan phủ lại dùng hình bức cung cô để khai sự thật, cuối cùng cô không chịu được đòn nên khai nhận tội. Vu Công biết sự việc này, ông đã nói rằng người phụ nữ đó hiếu kính mà phụng dưỡng mẹ chồng hơn chục năm, không thể là do cô ấy sát hại được.
Nhưng Thái thú bên phủ hoàn toàn không nghe Vu Công. Bí bách, Vu Công bèn ôm giấy phán quyết đứng trong nha phủ rồi khóc rống lên. Sau đó ông lấy cớ mắc bệnh và từ chức. Người phụ nữ hiếu thuận kia cuối cùng bị xử tử với tội danh mưu sát mẹ chồng. Sau khi cô chịu án oan, huyện bị đại hạn tròn 3 năm liền.
Sau này Thái Thú mới đến nhậm chức đã chiêm bói nguyên nhân đại hạn. Ông cũng mời Vu Công đến xác minh lại sự tình và được Vu Công kể cho sự việc; từ đó mới hiểu được rằng cô con dâu kia là người hiếu thảo, vốn tội không đáng chết. Tai họa có thể từ đó mà ra. Thế là Thái thú mới đích thân đến phúng viếng và lập bia mộ hiếu phụ, cũng biểu dương hiếu đức của cô. Năm đó, trời đổ cơn mưa lớn, hoa màu trong huyện bội thu.
Vu Công trong lúc đương nhiệm đều được mọi người kính trọng. Ông xử án công bằng, đối đãi với người dân bằng tấm lòng thiện lương, điều này khiến cả những người phạm pháp không có ai sinh lòng oán hận, bất bình mà còn rất phục. Mọi người thậm chí còn xây đền thờ cho ông khi ông còn sống để bày tỏ lòng kính trọng và ngưỡng mộ ông.
Một lần, cổng làng bị hỏng, trước khi người dân sửa thì Vu Công hỏi: “Hãy xây cổng cao và rộng hơn một chút, để xe tứ mã có mui cao có thể đi qua được. Nhưng năm tôi làm quan xử án đã tích được nhiều âm đức, hơn nữa cũng chưa gây ra một án oan nào, con cháu tôi nhất định sẽ được vinh hiển phú quý”.
Đúng như lời Vu Công nói, con trai ông Vu Định Quốc sau này được làm Thừa tướng; cháu nội là Vu Vĩnh cũng được vinh hiển, đồng thời được phong hầu truyền đời.
