Nội dung bài viết
Lập xuân ở các nước Á Đông là lễ hội truyền thống quan trọng. Từ xưa, người Á Đông đã xem lập xuân như một tiết khởi đầu của mùa xuân, nó trải qua 3 gia đoạn; bao hàm ý nghĩa sâu sắc tương ứng với kiếp nhân sinh có 3 loại đợi chờ.
Lập xuân không chỉ là tiết đầu tiên trong 24 tiết khí trời, mà đây còn là một dịp lễ quan trọng. Theo thiên văn học thì lập xuân đánh dấu sự bắt đầu của mùa xuân. Tiết lập xuân là được tính từ từ tầm ngày 4, 5 và kết thúc vào khoảng ngày 19, 20 tháng 2, khi xích kinh bằng 315°.
Lập xuân cũng giống như lập hạ, lập thu và lập đông, đều là tiết khí chỉ sự chuyển giao của bốn mùa. Lập xuân mang theo sắc màu của bước chuyển tiếp, tuy là bước biến chuyển này không thật rõ rang lắm, nhưng đều chiều hướng chung là khí trời dần ấm lại, thời tiết lạnh nhất đã đi qua, và mọi người bắt đầu nhận ra hơi thở của mùa xuân.
Lập xuân thường được cổ nhân miêu tả qua câu “Dương hòa khởi chập, phẩm vật giai xuân”, ngụ ý rằng khi lập xuân thì vạn vật được hồi phục sinh sôi, sức sống bừng bừng, một năm bốn mùa bắt đầu từ đây.
Trung Hoa cổ đại chia 15 ngày của tiết lập xuân thành 3 khoảng thời gian: “Nhất hậu đông phong giải đống, nhị hậu triết trùng thủy chấn, tam hậu ngư trắc phụ băng”. Tạm dịch, nghĩa là: Một thời gió xuân đến làm tuyết tan; hai thời thì côn trùng bắt đầu sinh sôi; và ba thời thì cá đội băng lên.
Quá trình lập xuân sẽ diễn ra trong 3 giai đoạn, vào 5 ngày đầu tiên, khi gió xuân chuyển ấm lên, băng tuyết ở trên mặt đất dần tan; 5 ngày sau, các loài côn trùng đang ngủ trong kén sẽ phải thức dậy; lại qua 5 ngày cuối của giai đoạn 3, thì lớp băng trên sông bắt đầu tan chảy, và cá bơi lội trong làn nước, nhưng lúc này các tảng băng vẫn chưa hoàn toàn tan, những con cá trông như đang đội băng lên để bơi.
Có thể coi 3 khoảnh khắc kỳ thú này chính là thể hiện của: 3 giai đoạn nhân sinh, 3 loại tu hành, và 3 loại chờ đợi, sẽ phải khiến con người vô cùng thấu hiểu, và thọ ích vô tận.
Chờ đợi gió đông
“Nhất hậu đông phong giải đống”, ngụ ý rằng lập xuân đã đến, những làn gió đông (gió từ phía Đông, ý là chỉ gió mùa xuân) ấm áp đang bắt đầu thổi, khắp nơi tuyết đều bắt đầu tan, chẳng bao lâu nữa thì sự sống sẽ lan tỏa ở khắp nơi. Nhờ gió đông đến, vạn vật được sinh sôi, cả vùng đất mang sức sống cường thịnh, đây là Thiên đạo, chứ không phải là Nhân đạo.
Trong “Tam Quốc Diễn Nghĩa” có 1 câu nói rằng: “Mọi sự đã chuẩn bị, chỉ còn chờ gió đông”, tức là mọi sự phải được chuẩn bị chu toàn, thì mới có tư cách mong chờ gió đông. Bằng không, khi gió đông đến nơi rồi, cùng lắm cũng chỉ thổi ra một hồi gió lạnh, làm ra một chút chao đảo, nhưng cuối cùng thì vẫn là đem lại sự ngổn ngang và thất vọng.
Vậy mọi sự cần phải được chuẩn bị như thế nào? Tựa như giấc ngủ mùa đông trước khi có gió đông thổi đến. Thì cuộc đời mỗi con người cũng như vậy, đều phải trải qua một kỳ “ngủ đông”, đó là khi bạn vẫn còn nhỏ bé yếu ớt và chưa gặp được cơ hội.
Ngủ đông là quá trình tôi luyện, cần thiết cho việc mài giũa đi sự thô ráp của chính bản thân mình, tẩy tịnh đi những điều dơ bẩn của mình, từ đó hiển lộ ra những tinh túy trong bản chất con người mình; đây chính là quá trình trưởng thành, là quá trình tích lũy và dưỡng sức. Vậy nên, một khi các lực lượng đã tích lũy đủ, cơ hội đến rồi thì mới có thể cưỡi gió đạp mây, một bước lên trời.
Với một hàm ý khác, thì gió đông chính là thiên thời. Nhân gian thường có các loại tình thế như: “chờ không tới, nhìn không thấy và nắm bắt không được”. Khi ở trong “thế” này, thì dù tài hoa cao độ, hay có bản sự to lớn, thì bạn cũng sẽ không phát huy được hết năng lực của mình.
Ẩn sĩ cuối thời đại nhà Đường cho hay: “Thì lai thiên địa giai đồng lực, vận khứ anh hùng bất tự do”, ngụ ý rằng khi thời cơ đến thì cả trời đất đều góp sức, nếu thời cơ đi thì có là anh hùng cũng chẳng có đất dùng.
Nhân sinh chớ nên vội vã, bởi đi chậm mới có thể vững chắc và ổn định. Lúc khó khăn tìm đến, sẽ học được cách nhẫn nại, như vậy thời gian sẽ chứng minh cho bạn thấy đây chính là giá trị lớn nhất mà bạn đạt được.
Trong “Thái Căn Đàm” cũng có câu nói rất hay: “Phục cửu giả phi tất cao, khai tiên giả tạ độc tảo”, tức là phàm là thứ ẩn nấp lâu, khi bay ắt sẽ bay được cao; phàm là vật khai nở quá sớm, khi tàn tạ thì cũng rất mau lẹ.
Chờ đợi bay cao
“Nhị hậu triết trùng thủy chấn”, nghĩa là 5 ngày sau lập xuân, các loài côn trùng ngủ đông trong hang động sẽ bắt đầu tỉnh lại, nhưng thời tiết vẫn còn lạnh và thời cơ chưa đến, nên nó còn chưa ra ngoài.
Khoảnh khắc này cũng giống như một giai đoạn trong cuộc sống vậy, khi bạn đã cố gắng luyện tập rất lâu, bản sự của mình đã luyện thành, tâm tính đã giữ được vững vàng, thì chỉ cần đợi thời cơ đến, là có thể thi triển quyền cước, sẽ khiến mọi người phải kinh ngạc.
Bất luận là giai đoạn 1 hay là 2, cũng đều nhắc đến cùng một vấn đề là cái “thế”, nhưng phần lớn thì có rất ít người có thể thông tuệ để giải nghĩa chữ này, thế nên cũng không thể biết được “thế” là thuộc phần nội hay ngoại thế.
Ngoại thế chính là những thời cơ và cơ hội tốt đến từ bên ngoài; nội thế thì lại chính là tự bản thân mình tôi luyện để tạo thành ưu thế. Chỉ khi nội thế và ngoại thế tương hợp và đồng nhất, cộng hưởng với nhau, thì mới có thể đem lại hiệu quả lớn nhất. Nếu chỉ có một phần, kết quả thường không thành, hay cho dù có thành, thì cũng khó có thể duy trì được bền lâu.
Nói một cách tương đối, “thế” cũng được chia thành hai loại là mượn thế và tạo thế. Mượn thế là nắm bắt để tận dụng các xu thế từ bên ngoài. Còn tạo thế, không chỉ đơn thuần là được tạo ra thế từ bên ngoài, trừ khi bạn có địa vị rất cao hay có quyền lực to lớn, nếu không thì điều đó sẽ rất khó; mà điều bạn cần làm chính là tạo ra thế từ chính mình trước, bắt đầu từ việc tập trung tu dưỡng của bản thân. Bất luận là thế nào, “thế” thành thì sự mới tính là thành; thế càng lớn thì đại sự cũng càng dễ thành.
Chờ tiêu dao tự tại
Nói chung, nội thế, ngoại thế, tạo thế hay dựa thế, vẫn không bằng thuận thế. Bởi người thuận theo người, là để thành tựu sự nghiệp, nhưng người thuận với tự nhiên, chính là để thành tựu cảnh giới. Giai đoạn thứ 3 của lập xuân, chính để nói về điểm này.
“Tam hậu ngư trắc phụ băng”, là nói về 5 ngày cuối cùng trong 15 ngày lập xuân, băng trên sông đã bắt đầu tan ra, cá cũng bắt đầu bơi lên mặt nước để du ngoạn, khi này trên mặt nước còn có những tảng băng nhỏ đang trôi dạt, trông giống như những con cá đang đội các tảng băng trên đầu.
Cảnh tượng này nhìn giống như cá đang muốn phá băng mà thoát ra, cảm giác mãnh liệt và tràn đầy sức sống, điều này khiến người ta liên tưởng đến hình tượng cá Côn đạp nước hóa thành chim Bằng trong “Tiêu Dao Du” của Trang Tử.
Thiên thứ nhất của Nam Hoa kinh, Tiêu dao du có kể rằng: “Biển Bắc có con cá tên là Côn, lớn không biết mấy ngàn dặm. Nó biến thành con chim tên là Bằng, lưng của con chim Bằng lớn cũng không biết mấy ngàn dặm. Khi con chim Bằng ấy vỗ cánh bay lên cao, hai cánh nó lớn như đám mây che cả bầu trời. Loài chim ấy, khi biển động, sóng lớn gầm gào, nó liền chuyển về Biển Nam. Chỗ Biển Nam ấy là một cái ao vĩ đại do thiên nhiên tạo thành”.
Côn Bằng là 1 loài linh thú thượng cổ bắt đầu xuất hiện từ thuở hồng hoang, là 1 loài phi ngư to lớn, thường cư trú ở Bắc Minh (hay còn gọi là Biển Bắc). Loài linh thú này sống ở vùng biển rất sâu, sau một thời gian dài hấp thụ linh khí trời đất, tánh linh của nó sẽ thức tỉnh, thọ mệnh trường tồn, và kích thước cũng tăng trưởng theo thời gian, lại còn có thể rời khỏi mặt biển và thong dong tự tại nơi thiên không bao la.
Ở điểm này, Côn Bằng với Ngư Long, tức là cá chép hóa rồng và chim sẻ hóa Phụng Hoàng có nét tương đồng với nhau. Đạo gia xem Côn Bằng như là một biểu trưng của người tu đạo tu luyện xuất thế gian, để cùng tồn tại với trời đất và cùng hòa hợp với tạo hóa. Đây chính là sự tiêu dao tự tại. Tựa như sau tiết lập xuân, trời đất trở nên quang đãng và vạn vật tự tại sinh sôi.
Nhưng mọi việc đều có sự trả giá của nó, bởi sự tự do, thong dong tự tại muốn có được thì cần phải đổi trả bằng sự nghiêm túc, kiên trì cùng với một ý chí vĩ đại.
Kiên trì và chờ đợi là tư vị sâu sắc của nhân sinh, là điều tuyệt vời trong cuộc sống. Hết thảy vạn sự vạn vật, đều phải chờ đợi chúng chậm rãi hình thành vì “nước chảy ắt sẽ thành sông”, như thế bạn mới có thể đạt được thành tựu một cách chắc chắn.
Nguồn Tính Hoa
Comment on “# ⭐️ 034 Hành Trình ngày 03/2/2022 – 365 ngày, Mùng 3 Tết Âm Lịch Lập xuân trải qua 3 giai đoạn, nhân sinh có 3 loại đợi chờ.”