#065 Hành Trình ngày 05/3/2020 – 365 ngày: Câu chuyện thành ngữ: Lời nói ngay thẳng thường khó nghe.

HÀNH TRÌNH ĐÃ QUA NĂM 2019/3/05:

#65 Hành Trình ngày 06/03/2019 – 365 ngày: Bỏ ra chân thành thì mới nhận được sự tin tưởng, dâng ra tình yêu thương thì mới tìm được sự tôn trọng.

Câu chuyện thành ngữ: Lời nói ngay thẳng thường khó nghe.

“Trung ngôn nghịch nhĩ” (lời nói ngay thẳng khó nghe) là câu thành ngữ có ý tứ chỉ những lời khuyên bảo ngay thẳng thường thường không phù hợp với suy nghĩ của người nghe nên thường khiến người nghe không thuận tai và khó chấp nhận. Câu nói này có thể nhiều người đã nghe đến nhưng nguồn gốc của nói xuất phát từ đâu?

“Trung ngôn nghịch nhĩ” là câu nói xuất ra từ “Sử Ký. Lưu Hầu thế gia”. Nguyên văn của câu nói là: “Trung ngôn nghịch nhĩ lợi vu hành, độc ( lương ) dược khổ khẩu lợi vu bệnh”, nghĩa là lời nói ngay thẳng khó nghe nhưng có lợi cho hành động, thuốc tốt tuy đắng nhưng có lợi cho trị bệnh.

Câu chuyện thành ngữ này như sau: Năm 207 TCN, sau khi Lưu Bang dẫn đại quân đến Hàm Dương, chiếm được cung nhà Tần liền tiến vào xem xét. Vừa thấy cung thất nguy nga tráng lệ với vô số vàng bạc châu báu, Lưu Bang đã vô cùng kinh ngạc, hoa mắt vì chưa bao giờ chứng kiến cảnh tượng như vậy. Mỗi bước đi, lại có rất nhiều cung tần mỹ nữ xinh đẹp hướng đến ông ta mà quỳ lạy. Lưu Bang càng xem xét càng thấy hào hứng, mới lạ, hứng thú càng lúc càng cao hơn.

Sống kiếp người lánh nạn ở nơi thôn dã phần lớn quãng đời trưởng thành, Lưu Bang đã bị choáng ngợp bởi sự xa hoa của cung điện và vô số cung tần mỹ nữ nơi đây. Ông quyết định ở lại cung điện để được trải nghiệm cuộc sống của Tần Vương trong vài ngày trước khi trở về Bá Thượng nơi các binh sĩ của ông đang chờ đợi.

Thuộc cấp Phàn Khoái của Lưu Bang biết được ý định ông muốn ở lại cung điện, liền hỏi: “Liệu bệ hạ muốn được cả thiên hạ hay chỉ muốn làm người giàu sang phú quý?”

Lưu Bang trả lời: “Ta đương nhiên là muốn được cả thiên hạ!”

Phàn Khoái chân thành nói với Lưu Bang rằng: “Tâu bệ hạ, Ngài thấy trong cung có vô số châu báu và hàng nghìn mỹ nữ. Tất cả những thứ này chính là điều đã làm nhà Tần diệt vong. Thần mong bệ hạ lập tức trở về doanh trại, ngàn vạn lần không nên ở lại nơi đây.”

Lưu Bang nghe những lời khuyên can này của Phàn Khoái thì cho là không đúng. Ông bỏ ngoài tai những lời can gián của Phàn Khoái và khăng khăng ở lại trong cung.

Sau khi mưu sĩ Trương Lương biết được chuyện này đã thưa với Lưu Bang: “Tần Vương vô đạo, sống xa hoa hủ bại, dân chúng tạo phản lật đổ ông ta bệ hại mới có thể vào đây. Ngài vì thiên hạ mà diệt trừ bạo quân hại dân, lẽ ra nên cần cù tiết kiệm. Bây giờ vừa vào đến đất Tần đã muốn hưởng thụ. Tục ngữ nói: ‘Lời nói ngay thẳng chính trực thường không dễ nghe nhưng có lợi cho hành động, thuốc tốt tuy có vị đắng, nhưng chữa được bệnh.’ Thỉnh Bệ hạ nghe theo lời khuyên chân thành của Phàn Khoái.”

Lưu Bang nghe xong những lời khuyên này đã tỉnh ngộ, lập tức hạ lệnh cho đại quân đóng cửa cung điện, trở về Bá Thượng.

Con người trong quá trình sinh ra và lớn lên, bởi vì chịu ảnh hưởng rất nhiều từ những yếu tố bên ngoài nên trong tư tưởng sẽ sản sinh ra rất nhiều loại quan niệm. Những lời nói phù hợp với quan niệm của mình thì thường vui vẻ tiếp nhận còn những lời nói không phù hợp với quan niệm của mình thì lại cực lực bài xích, có tiếp nhận cũng là miễn cưỡng.

Nhưng lời nói thật, chân thành và ngay thẳng tuy khó nghe nhưng lại có lợi cho hành động. Học được cách lắng nghe ý kiến bất đồng và lời khuyên của người khác sẽ đem lại lợi ích rất lớn cho bản thân chúng ta. Bậc trí giả xưa nay đều có thể tiếp nhận được cả những ý kiến bất đồng với mình.