Cổ nhân nói: “Dong ngôn chi tín, dong hành chi cẩn”.Đối với lời nói, hãy hết sức cẩn thận và chú ý đến sự nhất quán trong lời nói và hành động. Nếu không, nói một vạn câu không bằng một lần .
Con người khi về già, là người lớn tuổi trong nhà, người lớn tuổi ngoài xã hội, cần “lập đạo, lập ngôn” nhiều hơn.
Vì vậy, người già nên học cách im lặng, tốt nhất là không nên nói ra những lời sau để hình ảnh của mình trở nên danh giá hơn.
Đầu tiên, nói mà không làm được thì đừng nói mới là “thành tín”
Có một câu chuyện trong “Viên thị gia huấn” như sau: Một nhà tư tưởng thời nhà Minh – Viên Liễu Phàm, mỗi khi đến trước Tết sẽ tổ chức một cuộc họp gia đình để tổng kết những thành tựu trong năm và nói về những kế hoạch cho năm tới.
Viên Liễu Phàm nghiêm túc nói: “Con gần đây đã học được từ “Mạnh tử”. Yên tâm đi, đó là cách học”.
Cha gật đầu, rồi hỏi: “Con có thể làm được chính tâm thành ý sao?”
Viên Liễu Phàm nói: “Có thể ạ!”
Người cha hỏi: “Làm sao có thể?”
Viên Liễu Phàm nói: “Nếu như trong nội tâm không có tà niệm, chính là đoan chính”.
Không khó để thấy rằng, là cha mẹ, chúng ta phải tìm hiểu kỹ những suy nghĩ, và hành vi của con cái, tránh để con cái nói những lời đao to búa lớn.
Là trẻ em và thanh thiếu niên, không thể tránh khỏi việc chúng trở nên tự hào và kiêu ngạo vì một chút thành tích, nghĩ rằng chúng thực sự có thể trở thành nhà khoa học và phi hành gia.
Cha mẹ là người lớn, người già không nên mù quáng cổ vũ con cái theo đuổi mục tiêu “đi trước đón đầu” mà hãy hướng dẫn chúng sống thực tế và biết lượng sức mình.
Chúng tôi thường chế giễu “bà Vương” – bà Vương bán dưa, khoe khoang mèo khen mèo dài đuôi.
Trên thực tế, nhiều người già đã vô hình trở thành “bà Vương”. Ví dụ, vừa mở miệng đã nói về việc bạn đã đưa ra bao nhiêu quyết định ở nơi làm việc, bạn khôn ngoan như thế nào và thể hiện sự tín nhiệm của mình, nói về kinh nghiệm kinh doanh của bạn, nghĩ rằng mình kiếm tiền rất lợi hại.
Bạn càng lớn tuổi, bạn càng cần phải thực tế hơn. Điều không làm được thì đừng hứa với người khác, cũng đừng nói trước mặt gia đình, kịp thời nhắc nhở con cái những suy nghĩ và cách làm không thực tế.
Thứ hai, kiến thức nửa vời thì đừng nói để tránh “hiểu lầm”
Nhà triết học Wittgenstein đã từng nói: “Điều gì có thể nói được thì hãy nói rõ ràng; điều gì không thể nói được thì nên giữ im lặng”.
Những gì bạn biết là những gì bạn biết, những gì bạn không biết là những gì bạn không biết. Khi một người lớn tuổi, kinh nghiệm sẽ tự nhiên phong phú hơn, nhưng không nên vì vậy mà tự coi mình là một người “thông suốt tất cả mọi thứ”. Xã hội ngày càng phát triển, cái mới không ngừng xuất hiện và chúng ta cần phải học hỏi không ngừng.
Đối với những điều bạn không hiểu, bạn nên yên lặng xem điều gì sẽ xảy ra, thay vì tùy ý hòa vào.
Ví dụ, trên đường đi mua rau, bạn nhìn thấy một người phụ nữ ngồi bên vệ đường, quần áo xộc xệch. Theo trực giác, bạn nghĩ rằng người phụ nữ đã uống rượu và làm điều gì đó tồi tệ. Khi một người phụ nữ bị buộc tội, điều đó thật đau đớn. Có lẽ, người phụ nữ đã gặp khó khăn và buồn bã cũng nên.
Khi người ta già, quan tâm đến người khác là đúng, nhưng sự quan tâm đó phải vừa phải và thực chất. Không phải lúc nào cũng chia sẻ với kinh nghiệm mình có. Hầu hết thời gian, bạn phải yên tĩnh theo dõi sự thay đổi của câu chuyện, hãy là người ngoài cuộc và biết lắng nghe.
Thứ ba, nếu bạn không ưa lời nói của người khác thì đừng nói mới có thể thể hiện sự “tôn trọng và thân thiện”
Trong “Ý Lâm”, tác giả “Snow” đã viết một câu chuyện như vậy: Khi còn học cấp 3, cô ấy học cùng bàn với một cô gái rất cao ngạo và cô độc tên Kim Hoa.
Kim Hoa có thành tích rất tốt, nhưng cô ấy không bao giờ nói chuyện với các bạn cùng lớp và cô ấy đã quen với việc ở một mình.
Một ngày nọ, cô phát hiện ra rằng Kim Hoa sống trong một gia đình chỉ có cha mẹ, và từ năm 6 tuổi cô đã không gặp lại mẹ mình. Người cha đã cố gắng hết sức để chèo chống gia đình, nhưng gia đình vẫn còn rất bần cùng.
Cô ấy đưa Kim Hoa đến nhà mình với làm khách, nhưng Kim Hoa chỉ xem TV một mình và hiếm khi đáp lời với cô ấy. Cha mẹ của “Snow” tôn trọng Kim Hoa từ đầu đến cuối. Rõ ràng, đây là điều mà gia đình đã sớm câu thông tốt- Kim Hoa cần tình yêu, nhưng tình yêu phải rất thầm lặng.
Làm thế nào để yêu thương người khác, chăm sóc cho người già và quan tâm đến thế hệ trẻ không thể giải thích rõ ràng trong một vài từ. Đó là thấu hiểu “câu chuyện đằng sau” của cuộc sống bằng trái tim của mình.
Những người không quen bạn thường có những nỗi buồn không nói nên lời và có những con đường khác nhau để phát triển.
Giữa cha mẹ và con cái đã có khoảng cách thế hệ, còn có chuyện bất đồng, huống hồ là người ngoài cuộc.
Vì vậy, một người già tốt bụng sẽ không chỉ trỏ vào những người không quen thuộc, mà mỉm cười đối diện với nó. Trong gia đình, con dâu và con rể khó được người già chấp nhận, nguyên nhân cơ bản là người già không biết dụng tâm thân mật. Bên ngoài gia đình, chúng ta thường gặp phải những kẻ gian ác, nhỏ bé vì chúng ta không biết kinh nghiệm mà họ đã trải qua và lý tưởng sống của họ.
Thứ tư, nếu công kích lẫn nhau thì đừng nói chính là “trí tuệ cúi đầu”
Một lời không hợp, liền phẫn nộ, liền siết chặt nắm đấm. Rất nhiều người già tuổi đã cao, sức khỏe không còn tốt như trước nhưng vẫn chưa kiềm chế được tính nóng nảy.
Nguyên tắc “hành động và phản ứng” cho chúng ta biết rằng các cuộc tấn công của bạn vào người khác sẽ quay trở lại với chính bạn. Bớt nói vài câu, chủ động nói lời xin lỗi với đối phương, chuyện sẽ qua đi, lòng người sẽ bình yên.
Có lẽ bạn không sai nhưng nếu bạn không biết cúi đầu thì bạn đã sai. Cúi đầu xuống thực chất là dừng lại tổn hại.
Rand đã viết trong “Life and Death”: “Tôi không tranh cãi với bất kỳ ai, và tôi cũng không khinh thường bất kỳ ai”.
Khi con người ta già đi, tiền của và thân xác của họ sẽ biến mất, vậy tại sao lại dùng lời nói để “đánh thắng một ván” ?
Tất nhiên, sự im lặng không có nghĩa là lúc nào cũng im lặng, mà là sử dụng thời gian im lặng để suy nghĩ, để thay đổi hướng phát triển của tình hình và tránh các xung đột khác nhau. Như Chu Quốc Bình đã nói: “Im lặng gần gũi với bản chất hơn lời nói, và vẻ đẹp có giá trị hơn quyền lực”.
Đứng trước những thăng trầm của cuộc sống, người trưởng thành luôn quan sát và bình tĩnh chịu đựng. Trong vô thức, chúng ta đã quen với sự im lặng.
Về già, đúng sai, công lao sai lầm, tốt nhất là cười cho qua chuyện, giao tiếp giữa người với người, người không đắc tội mình, mình sẽ không đắc tội người khác, người đắc tội mình, mình sẽ bỏ qua.
Hãy luôn tin rằng im lặng là vàng.
Kỳ Mai biên dịch